Het KOMO instrument Kwaliteitsborging, KiK, is in eerste instantie ontwikkeld voor kwaliteitsborgers en om te voldoen aan de eisen van de Toelatingsorganisatie (TO). Inmiddels verschijnt KiK in drie varianten: een voor de borger, een voor ontwikkelaars en voorschrijvers en een voor bouwers. Zo kan de hele bouwkolom optimaal communiceren binnen één systematiek. De versies KiK voor bouwers en KiK voor ontwikkelaars en voorschrijvers zitten in een testfase. Daarin zijn we uit op feedback vanuit de markt om beide versies nog beter te maken. Opdat KiK niet alleen tot genoegen van de TO en de kwaliteitsborgers werkt, maar ook dat van ontwikkelaars, investeerders, voorschrijvers en vooral: bouwers.
Hoe praktisch is KiK voor bouwers voor de inzet door grote bouwondernemingen? Doet het instrument KiK wat het met doen? Biedt KiK voor bouwers ruimte voor specifieke kwaliteitswensen van opdrachtgevers en projectgerelateerde eisen? Sluit KiK (voldoende) aan bij de praktijk op de bouwplaats? Het zijn vragen die, in de oriënterende fase waarin de markt zich bevindt ten aanzien van het nieuwe bouwstelsel onder de Wkb, uiterst relevant zijn.
Van Wijnen-divisie Fijn Wonen: pilot met KiK voor bouwers
Met 1.574 medewerkers, 25 vestigingen en 2.500 in 2016 opgeleverde woningen is Van Wijnen een toonaangevende speler in de Nederlandse woningbouw. Hartger Stellinga is projectleider bij de Van Wijnen-divisie Fijn Wonen, die zich toelegt op het creëren van fijne woonomgevingen voor alle mogelijke bewoners. Fijn Wonen bouwt jaarlijks circa 200 woningen. Samen met kwaliteitsborger gBOU., voert Fijn Wonen momenteel een uitgebreide nieuwbouwpilot uit. Daarbij wordt KiK ingezet als kwaliteitsborgingsinstrument in de zin van de Wkb.
Hartger Stellinga: “De pilot met KiK van KOMO betreft 24 nieuwbouwwoningen in Heerhugowaard. De eerste paal is 12 juni jl. geheid. We beproeven KiK uiteraard al vanaf de voorbereidingsfase – en dat roept een aantal vragen op.”
Ton Jans, directeur KOMO: “Die beantwoord ik graag. Want dat is de essentie van kwaliteit: ervaringen uitwisselen, afwijkingen en vraagpunten inventariseren en de oplossingen samen afstemmen en doorvoeren.”
Attachments toevoegen en integratie met bouwplaatstools
Hartger Stellinga: “Wij gebruiken bij de controles op de werkplaats een BIM-gebaseerd systeem en zijn gewend veel foto’s en documenten daarbij te uploaden. Maar dan kan niet in KiK. Dat heeft als gevolg dat we die documenten en foto’s apart naar onze kwaliteitsborger moeten sturen. Kan dat niet anders?”
Ton Jans: “Sterker nog, dat móet anders. We zijn ons er van bewust dat de bouwer al diverse digitale tools gebruikt. Het genoemde BIM-systeem en bijvoorbeeld ook systemen als Relatics/Briefbuilder. Cruciaal is dat KiK kan communiceren met systemen die de bouwers gebruiken. KiK zal dit graag faciliteren en staat volop open voor samenwerking met dominante systemen in de markt! Met BRIS Toezicht is deze samenwerking en ontwikkeling reeds ingezet. Door ervoor te zorgen dat KiK optimaal integreert/communiceert met deze door bouwers gebruikte softwaretool (ruimschoots voor de Wkb wordt ingevoerd) zal de gebruiksvriendelijkheid voor de bouwer toenemen.”
Eigen instrument voor grote bouwers?
Hartger Stellinga: “KiK doet wat het moet doen, het zit technisch goed in elkaar. Toch denk ik dat grote bouwers de behoefte zullen hebben een eigen kwaliteitsborgingsinstrument in te gaan zetten. Dat helemaal tailormade is vormgegeven naar hun eigen gegroeide bouwpraktijk. Hoe kijken jullie daar tegenaan?”
Ton Jans: “Iedereen is op zoek naar gedragen standaarden wat dit betreft. Naar een oplossing die de communicatie tussen bouwer en kwaliteitsborger optimaliseert en tegelijk aansluit bij door bouwers gebruikte systemen. Daar is KiK speciaal voor ontworpen. Een eigen kwaliteitsborgingsysteem in het kader van de Wkb neerzetten is geen sinecure. Het moet namelijk ook voldoen aan een uitgebreid eisenpakket van de overheid en worden toegelaten door de Toelatingsorganisatie. Dat heb je niet zo 1-2-3 gerealiseerd. KiK is hiervoor specifiek ontworpen met veel inbreng van zowel bouwers als borgers. Het biedt volop mogelijkheden om, integrerend met bedrijfseigen tools, helemaal aan de Wkb te voldoen. In alle gevolgklassen en voor alle soorten bouwwerken.”
Frequentie en volgorde
Hartger Stellinga: “We liepen ook aan tegen de vraag: met welke frequentie moet je welke controles uitvoeren? En, ten tweede, waarom volgt KiK de volgorde van artikelen van het Bouwbesluit, in plaats van de werkvolgorde op de bouwplaats?”
Ton Jans: “Dat zijn belangrijke dingen. Het borgingsplan dat KiK genereert geeft aan op welke manier en met welke frequentie aspecten gecontroleerd moeten worden. Belangrijk hierbij is dat de bij het project betrokken borger instemt met de door de bouwer uit te voeren beheersmaatregelen, zowel de intensiteit als de fasering van de controles van de bouwer. De borgingsvolgorde volgt nu inderdaad de artikelen van het Bouwbesluit. Op grond van eerdere pilots gaan we dat aanpassen: de werkvolgorde in de praktijk wordt kan dan leidend worden gemaakt, de uitvoerder kan dan op basis van eigen ciriteria de volgorde inrichten en hoeft niet meer onnodig te ‘scrollen’ in het systeem.”
Opdrachtgevers- en projecteisen
Hartger Stellinga: “KiK toetst op het Bouwbesluit en andere bouwregelgeving. Maar zijn opdrachtgever- en projectspecifieke eisen, die heel belangrijk zijn in de bouwpraktijk, ook in KiK mee te nemen?”
Ton Jans: “Jazeker. Naast alle publieke eisen zijn alle private eisen in KiK te incorporeren. Op een eenvoudige en heel gebruiksvriendelijke manier biedt de applicatie hier voor de gelegenheid.”
Gebruikers kunnen er ook voor kiezen om zelf een standaard pakket private eisen toe te voegen. De eisen van Van Wijnen bijvoorbeeld ten aanzien van haar ‘Fijn Wonen’-concept, gericht op duurzaamheid, wooncomfort en zorg, zijn eenvoudig te integreren binnen KiK. Deze private eisen worden daarmee een integraal onderdeel van het borgingsplan en daarmee een onderdeel van de toetsing door de borger. Ook verzekeraars en consumentorganisaties willen hun specifieke private eisen opgenomen hebben in het instrumentarium.
KiK van KOMO: hybride en transparant
Zo’n goed gesprek verdient een vervolg. Reden genoeg voor Hartger Stellinga en Ton Jans om binnenkort om de tafel te zitten. Waarbij verdere specifieke wensen en vragen vanuit de bouwpraktijk, juist ook bij grote bouwondernemingen, direct kunnen worden meegenomen. En, wanneer dat nodig is, vervolgens direct kunnen worden geïmplementeerd in het hybride en transparante instrument KiK, dat als wezenskenmerk heeft dat het steeds aan de praktijk en de actualiteit kan worden aangepast. Om z’n werk nog beter te doen. En om alle betrokken partijen het comfort te bieden dat zij ermee kunnen werken zoals zij dat willen: de verbindende factor in bouwkwaliteit.